KOBIETA Z PAGAN
STAROŻYTNEJ STOLICY TAJEMNICZEJ I MITYCZNEJ BIRMY
-DAMA DWORU KRÓLA ANAWRAHTA-
STAROÅ»YTNE MIASTO PAGANÂ
(porównywalne ,a może nawet przewyższające Angor Wat świetnością.)
Gigantyzm i ilość wzniesionych przed wiekami świątyń, budowli i pałaców dowodzi wielkiej potęgi i bogactwa starożytnych królów Birmy. Dzisiaj z zbudowanych pomiędzy XI a XIII na obszarze 400km2 blisko 5000 świątyń przetrwało, około 2500,ale to, co zostało budzi zdumienie i zachwyt. Wyobraźmy sobie miasto o powierzchni zaledwie 400km2 i 5000 gigantycznych: świątyń, pagód i stup których ściany błyszą w słońcu pokryte złotem i drogocennymi klejnotami. Taki był Pagan u szczytu swej potęgi.
Przyjmuje się,że założycielem Pagan był Król Anawratha (1044-1077 r.), który zbudował pierwszą pagodę, Shwezigon, jednak historia Pagan sięga znacznie głębiej i związana jest z rozwojem buddyzmu na terenie Birmy. Dlatego musimy wrócić się w trzecie stulecie naszej ery do Indii ,w czas kiedyKról Ashoka (272-232 n.e.) z dynastii Mauriya przyjmuje buddyzm. Wkrótce potem rozsyła misjonarzy po całej południowo- wschodniej Azji, aby rozprzestrzeniali naukę Buddy. Misjonarze trafili między innymi do Birmy .
 Korzenie ludu birmańskiego tkwią w Tybecie. Przed wiekami cześć zamieszkujących tam plemion ruszyło na południe i stopniowo zakładało swoje siedziby na brzegach rzeki Ayeyarwaddy.
Z kolei nad rzekami Sittaung i Thanlwin zamieszkało plemię Pyus, pochodzące z Indii. Pyus stworzyli pierwszą w Birmie cywilizację, której ślady pozostały w ich stolicy, Pyay gdzie możemy znaleźć fragmenty buddyjskich kamiennych inskrypcji pisanych w języku Pali. Zwykli ludzie plemienia Pyus byli zwolennikami buddyzmu, jedni tradycji Pali (Theravada), inni sanskryckiej tradycji Mulasarvastivada. Jednak królowie Pyus oraz panująca klasa wyznawali hinduizm. W sztuce Pyus widać wpływy indyjskiej sztuki Orissa (wschód Indii). O ludzie Pyus zachowało się bardzo mało informacji, bowiem w ósmym wiekiem dorzecze rzeki Ayeyarwaddy podbiły wojska chińskiego ze stanu Nan Tchao niszcząc wiele miast Pyus ,a pół wieku później zwierzchnictwo nad rejonem objęło chińskie Imperium dynastii Tang co przypieczętowało definitywny upadek państwa Pyus.
MieszkajÄ…ce w delcie Ayeyarwaddy plemiÄ™ Mon miaÅ‚o głównÄ… siedzibÄ™ w Thaton (Ramanya Desha), na wschód od zatoki Motetamet. Do jedenastego wieku, paÅ„stwo Mon pozostaje lennem Khmerów z Angkor. Gdy Tajowie podbijajÄ… Angor królestwo zyskujÄ… niezależność. Mon wybudowali dwa duże porty w Bago i Thaton, które przeÅ‚adowywaÅ‚y towary pÅ‚ynÄ…ce z Indii do Azji poÅ‚udniowo-wschodniej i z powrotem. Tereny zwierzchnictwa Mon rozciÄ…gaÅ‚y siÄ™ na wschodzie dzisiejszej Birmy. Åšlady Mon możemy również znaleźć w Lawas, w górÄ™ od Nakhon Pathon, które byÅ‚o głównym miastem królestwa Suvannabhumi (ZÅ‚ota Ziemia) zaÅ‚ożonego przez indyjskiego Króla Ashoka. Mon z Suvannabhumi, stworzyli potężne imperium Dvaravati, na poÅ‚udniu Birmy. Mon z Nakhon Pathon z Lamphun, stolicy niezależnego królestwa Haripunchai byli jedynymi z wszystkich królestw Mon, które oparÅ‚o siÄ™ najazdom Khmerów i Tajów Wróćmy teraz jednak do Pagan .PrzybyÅ‚e wieki temu z Tybetu ludy koczownicze praktykujÄ…ce animizm osiedlajÄ…c siÄ™ rejonie Pagan zmieniÅ‚y siÄ™ z w lud rolniczy uprawiajÄ…cy ryż i hodujÄ…cy bydÅ‚o. Z czasem kontakty z Indiami i Tybetem spowodowaÅ‚y ,że w miejsce animizmu zaczÄ™to praktykować buddyzm Mahayana. W 849 roku król Pyinbya (846-878 n.e.) zjednoczyÅ‚ wsie wokół Pagan w jedno dużego miasta i otoczyÅ‚ wszytko murem. W nastÄ™pnym wieku uzurpator Nyaung U Saw Yahan (931- 964) należący do sekty Aris ( SÄ…dów Ludów Pustynnych) uczyniÅ‚ z tantricsm (pochodzÄ…cy z Tybetu) oficjalnÄ… religiÄ™ Pagan. Gdy królem Pagan zostaje Anawrahta (1044-1077) rozpoczyna siÄ™ dynastia, która przyniosÅ‚a sÅ‚awÄ™ Pagan i uczyniÅ‚a z niego centrum potężnego imperium. Anawrahta przeszedÅ‚ na buddyzm Hinayana, pod wpÅ‚ywem mnicha Shin Arahan, który pochodziÅ‚ z Thaton gdzie praktykowano TheravadÄ™ . Na poczÄ…tku swego panowania, Anawrahta zbudowaÅ‚ pagodÄ™ „Myingaba”, aby odpokutować winÄ™, za zabicie poprzednika przyrodniego brata Sokkada.
Pagoda zbudowana jest już w stylu architektury i symboliki buddyzmu Theravada Anawrahta chciaÅ‚ odkryć prawdÄ™ nauk Buddy w tradycji Hinayana. Dlatego chciaÅ‚ uzyskać dostÄ™p do studiowania starych pism przetrzymywanych w Thaton Jednak król Thaton - Manuha odmówiÅ‚ ich wydania. Anawrahta użyÅ‚ siÅ‚y.ZaatakowaÅ‚ i splÄ…drowaÅ‚ Thaton w 1057. Po podboju Anawrahta zbudowaÅ‚ "Shwe San Daw". StupÄ™ w ksztaÅ‚cie piramidy. W stupie tej zostaÅ‚y zÅ‚ożone jako relikwie wÅ‚osy Buddy . Tarasy stupy udekorowano cienkÄ… terakotowÄ… emaliÄ…, na której przedstawiono sceny Jataka (550 Å»ywotów Buddy). W każdym kÄ…cie tarasu umieszczono kamienne posÄ…gi hinduskich bogów . Pagoda również jest znana pod imieniem Maha Pienne ( w pali Vinayaka) lub Ganesha. Genesh z ludzkim ciaÅ‚em i gÅ‚owÄ… sÅ‚onia, jest jednym z najbardziej popularnych bóstw Indii .Usuwa bowiem wszystkie przeszkody. Na wyglÄ…d budowli Pagan ogromny wpÅ‚yw miaÅ‚ styl architektoniczny stworzony przez króla Manuha który charakteryzujÄ… proste formy ,korytarze z klasztornymi oknami i zaciemnionymi pokojami ozdobione i obrazami. Historia mówi że Anawrahta przywiózÅ‚ do Bagan pojmanego Króla Manuha, wraz jego ministrami i uczonymi oraz pisma Pitaka ( znane bardzie pod nazwÄ… Tripitaka) odnoszÄ…ce siÄ™ do doktryny Theravada , życia i dyscypliny klasztornej , oraz życia Buddy. Manucha pozostajÄ…c uwieziony w Pagan mógÅ‚ jednak wznosić w mieÅ›cie Å›wiÄ…tynie które staÅ‚y siÄ™ wzorem dla wielu nastÄ™pnych budowanych przez Anawrahta i jego nastÄ™pców . Prototypem tego stylu jest Å›wiÄ…tynia zbudowana przez samego Manuha w 1059 i nazwana jego imieniem . Jest to budynek z zaburzonymi proporcjami i piramidalnÄ… formÄ…, która ma oznaczać alegorycznÄ… manifestacjÄ™ fizycznej i moralnej niewygody więźnia. W Å›wiÄ…tyni znajdujÄ… siÄ™ trzy olbrzymie posagi Buddy których wielkość jest nieproporcjonalnie duża w stosunku do rozmiarów Å›wiÄ…tyni . Wszystko to sprawia,że posÄ…gi „duszÄ… siÄ™ „ zamkniÄ™te w Å›wiÄ…tyni .
Â
W Pagan są setki świątyń godnych opisania, a każda niesamowita i każda mająca własną historię chociażby taką jak Lokananda, w której przechowuje się relikty Buddy pochodzące z Cejlonu.( kość z czoła i włosy) a w posadzce wmurowano ledwo już widoczny odcisk stopy samego Buddy czy Złota Pagoda Shwezigon, opisana przez Marco Polo.
Bogactwa Pagan w czasie jego rozkwitu nie można porównać z żadnym innym miejscem na Å›wiecie. Kultura i sztuka Pagan promieniowaÅ‚a na caÅ‚Ä… AzjÄ™ poÅ‚udniowÄ… –wschodniÄ… .Ich wpÅ‚yw możemy dostrzec prawie wszÄ™dzie gdzie dotarÅ‚ buddyzm Theravada. Pagan byÅ‚ jednoczeÅ›nie miastem bardzo nowoczesnym. MieszkaÅ„cy prowadzili życie bardzo dostatnie i bardzo chÄ™tnie przeznaczali cześć swojego bogactwa na zdobienie Å›wiÄ…tyÅ„ zÅ‚otem i drogocennymi kamieniami, aby zyskać lepsze życie w nastÄ™pnym wcieleniu. Nikt nie skÄ…piÅ‚ swoich bogactw, aby Å›wiÄ…tynie wyglÄ…daÅ‚y coraz to piÄ™kniej. Co ciekawe Kobiety z Pagan byÅ‚y sÅ‚ynne w starożytnej Azji zarówno ze zdobienia Å›wiÄ…tyÅ„ jak i samych siebie. To jest prawie aksjomat, że kobiety wszystkich czasów ,wszystkich epok i wszystkich narodowoÅ›ci, majÄ… pragnienie piÄ™kna i elegancji. Kobiety Pagan nie byÅ‚y tutaj żadnym wyjÄ…tkiem. Jest wiele obrazów, i literackich inskrypcji, pokazujÄ…cych styl ubiorów, biżuterii i makijażu. Kobiety z Pagan sÅ‚ynęły z wymyÅ›lnych fryzur. Jest wzmianka o szczególnej nazywanej „Myeik-lut-su" noszonej przez nastoletnie dziewczyny . Szczegółowy i kompletny wykaz fryzur kobiet z Pagan opisaÅ‚a Yaway Shin Htwe, dama dworu sÅ‚użaca w paÅ‚acu Króla Maha Dhamma Yaza (A.D.1584 -1459). Yaway Shin Htwe opisaÅ‚a 55 fryzur formie wiersza "Un Chin" a ich nazwy brzmiaÅ‚y : " Myeik Hpyu" Myeik So" Thwe Nyo Myeik Lut" Yit Pat Su" Yaw Yee" Tu Mei Shwe Yaung" Tein Taung Tet Thit" Hlyat Sit Pyat" Hnin Thwe Ma So" Kya Nyo Wit San" Du Win Hnaing She" U Pyi Shun Pyaw" Zin Yaw Tant Wei" Pale Ko Lone" Gamon Ngon Ar" Ley Tha Wei Le" Mgu Chee Matin" Ya Gin " Kha Yu Chaung" Hton Kyaung" Hton Kya" Nga Pa Myeik So" Aung Myo Nameik" Karaweik Hnot Thi" Hseik Thamee" Pan Pyee Hse Htwe" Ney Ayone Khan" Nyint Yan Thauk Shu" Tein U Naga" Ley Pa Ya Thi" Hnaing Pyee San Lut" Naga Pat Kyaw Kwin" Nantwin Myitzu" Htwet Pyu Mokwa" Padoma Theikdi" Mani Kopa" Chaya Pwint They" Yon Yey La Wei" Ney Lei U Daung" Thon Chaung Chu Shet" Sa Hwet Yaung Chaw" Thibaw Tagun" 43. Ananta Hpu Sha, Mawra Giwa" Hintha Sa Hkunt" Pa Zin Taung Pyant" Thi Nyunt Let Thin" Kun Lin" Nauk Twe" Myit Ta Ywe" Pale Kun Char " Yatana Man Daing" Pwint Saing Pona Yeik" Naga Ate Ley Daunt" Shit Hmyaunt" Pyan Ka Bat.•
RZEŹBA PRZEDSTAWIA KOBIETĘ Z PAGAN
DAMĘ DWORU KRÓLA ANAWRAHTA
W KLASYCZNYM STRAOZYTNYM STROJU I UCZESANIU Z EPOKI
Wymiary : wysokość 51cm ,
Rzeźba z drewna HEBAN BIRMAŃSKI . Kraj pochodzenia : BIRMA - PAGAN