KOBIETA Z PAGAN

STAROĹťYTNEJ STOLICY TAJEMNICZEJ I MITYCZNEJ BIRMY

-DAMA DWORU KRÓLA ANAWRAHTA-

STAROŝYTNE MIASTO PAGAN 

(porównywalne ,a może nawet przewyższające Angor Wat świetnością.)

Gigantyzm i ilość wzniesionych przed wiekami świątyń, budowli i pałaców dowodzi wielkiej potęgi i bogactwa starożytnych królów Birmy. Dzisiaj z zbudowanych pomiędzy XI a XIII na obszarze 400km2 blisko 5000 świątyń przetrwało, około 2500,ale to, co zostało budzi zdumienie i zachwyt. Wyobraźmy sobie miasto o powierzchni zaledwie 400km2 i 5000 gigantycznych: świątyń, pagód i stup których ściany błyszą w słońcu pokryte złotem i drogocennymi klejnotami. Taki był Pagan u szczytu swej potęgi.

Przyjmuje się,że założycielem Pagan był Król Anawratha (1044-1077 r.), który zbudował pierwszą pagodę, Shwezigon, jednak historia Pagan sięga znacznie głębiej i związana jest z rozwojem buddyzmu na terenie Birmy. Dlatego musimy wrócić się w trzecie stulecie naszej ery do Indii ,w czas kiedyKról Ashoka (272-232 n.e.) z dynastii Mauriya przyjmuje buddyzm. Wkrótce potem rozsyła misjonarzy po całej południowo- wschodniej Azji, aby rozprzestrzeniali naukę Buddy. Misjonarze trafili między innymi do Birmy .

 Korzenie ludu birmańskiego tkwią w Tybecie. Przed wiekami cześć zamieszkujących tam plemion ruszyło na południe i stopniowo zakładało swoje siedziby na brzegach rzeki Ayeyarwaddy.

Z kolei nad rzekami Sittaung i Thanlwin zamieszkało plemię Pyus, pochodzące z Indii. Pyus stworzyli pierwszą w Birmie cywilizację, której ślady pozostały w ich stolicy, Pyay gdzie możemy znaleźć fragmenty buddyjskich kamiennych inskrypcji pisanych w języku Pali. Zwykli ludzie plemienia Pyus byli zwolennikami buddyzmu, jedni tradycji Pali (Theravada), inni sanskryckiej tradycji Mulasarvastivada. Jednak królowie Pyus oraz panująca klasa wyznawali hinduizm. W sztuce Pyus widać wpływy indyjskiej sztuki Orissa (wschód Indii). O ludzie Pyus zachowało się bardzo mało informacji, bowiem w ósmym wiekiem dorzecze rzeki Ayeyarwaddy podbiły wojska chińskiego ze stanu Nan Tchao niszcząc wiele miast Pyus ,a pół wieku później zwierzchnictwo nad rejonem objęło chińskie Imperium dynastii Tang co przypieczętowało definitywny upadek państwa Pyus.

Mieszkające w delcie Ayeyarwaddy plemię Mon miało główną siedzibę w Thaton (Ramanya Desha), na wschĂłd od zatoki Motetamet. Do jedenastego wieku, państwo Mon pozostaje lennem KhmerĂłw z Angkor. Gdy Tajowie podbijają Angor krĂłlestwo zyskują niezaleĹźność. Mon wybudowali dwa duĹźe porty w Bago i Thaton, ktĂłre przeładowywały towary płynące z Indii do Azji południowo-wschodniej i z powrotem. Tereny zwierzchnictwa Mon rozciągały się na wschodzie dzisiejszej Birmy. Ślady Mon moĹźemy rĂłwnieĹź znaleźć w Lawas, w gĂłrę od Nakhon Pathon, ktĂłre było głównym miastem krĂłlestwa Suvannabhumi (Złota Ziemia) załoĹźonego przez indyjskiego KrĂłla Ashoka. Mon z Suvannabhumi, stworzyli potężne imperium Dvaravati, na południu Birmy. Mon z Nakhon Pathon z Lamphun, stolicy niezaleĹźnego krĂłlestwa Haripunchai byli jedynymi z wszystkich krĂłlestw Mon, ktĂłre oparło się najazdom KhmerĂłw i TajĂłw Wróćmy teraz jednak do Pagan .Przybyłe wieki temu z Tybetu ludy koczownicze praktykujące animizm osiedlając się rejonie Pagan zmieniły się z w lud rolniczy uprawiający ryĹź i hodujący bydło. Z czasem kontakty z Indiami i Tybetem spowodowały ,Ĺźe w miejsce animizmu zaczęto praktykować buddyzm Mahayana. W 849 roku krĂłl Pyinbya (846-878 n.e.) zjednoczył wsie wokół Pagan w jedno duĹźego miasta i otoczył wszytko murem. W następnym wieku uzurpator Nyaung U Saw Yahan (931- 964) należący do sekty Aris ( SądĂłw LudĂłw Pustynnych) uczynił z tantricsm (pochodzący z Tybetu) oficjalną religię Pagan. Gdy krĂłlem Pagan zostaje Anawrahta (1044-1077) rozpoczyna się dynastia, ktĂłra przyniosła sławę Pagan i uczyniła z niego centrum potężnego imperium. Anawrahta przeszedł na buddyzm Hinayana, pod wpływem mnicha Shin Arahan, ktĂłry pochodził z Thaton gdzie praktykowano Theravadę . Na początku swego panowania, Anawrahta zbudował pagodę „Myingaba”, aby odpokutować winę, za zabicie poprzednika przyrodniego brata Sokkada.

Pagoda zbudowana jest juĹź w stylu architektury i symboliki buddyzmu Theravada Anawrahta chciał odkryć prawdę nauk Buddy w tradycji Hinayana. Dlatego chciał uzyskać dostęp do studiowania starych pism przetrzymywanych w Thaton Jednak krĂłl Thaton - Manuha odmĂłwił ich wydania. Anawrahta uĹźył siły.Zaatakował i splądrował Thaton w 1057. Po podboju Anawrahta zbudował "Shwe San Daw". Stupę w kształcie piramidy. W stupie tej zostały złoĹźone jako relikwie włosy Buddy . Tarasy stupy udekorowano cienką terakotową emalią, na ktĂłrej przedstawiono sceny Jataka (550 ĹťywotĂłw Buddy). W kaĹźdym kącie tarasu umieszczono kamienne posągi hinduskich bogĂłw . Pagoda rĂłwnieĹź jest znana pod imieniem Maha Pienne ( w pali Vinayaka) lub Ganesha. Genesh z ludzkim ciałem i głową słonia, jest jednym z najbardziej popularnych bĂłstw Indii .Usuwa bowiem wszystkie przeszkody. Na wygląd budowli Pagan ogromny wpływ miał styl architektoniczny stworzony przez krĂłla Manuha ktĂłry charakteryzują proste formy ,korytarze z klasztornymi oknami i zaciemnionymi pokojami ozdobione i obrazami. Historia mĂłwi Ĺźe Anawrahta przywiĂłzł do Bagan pojmanego KrĂłla Manuha, wraz jego ministrami i uczonymi oraz pisma Pitaka ( znane bardzie pod nazwą Tripitaka) odnoszące się do doktryny Theravada , Ĺźycia i dyscypliny klasztornej , oraz Ĺźycia Buddy. Manucha pozostając uwieziony w Pagan mĂłgł jednak wznosić w mieście świątynie ktĂłre stały się wzorem dla wielu następnych budowanych przez Anawrahta i jego następcĂłw . Prototypem tego stylu jest świątynia zbudowana przez samego Manuha w 1059 i nazwana jego imieniem . Jest to budynek z zaburzonymi proporcjami i piramidalną formą, ktĂłra ma oznaczać alegoryczną manifestację fizycznej i moralnej niewygody więźnia. W świątyni znajdują się trzy olbrzymie posagi Buddy ktĂłrych wielkość jest nieproporcjonalnie duĹźa w stosunku do rozmiarĂłw świątyni . Wszystko to sprawia,Ĺźe posągi „duszą się „ zamknięte w świątyni .

 

W Pagan są setki świątyń godnych opisania, a każda niesamowita i każda mająca własną historię chociażby taką jak Lokananda, w której przechowuje się relikty Buddy pochodzące z Cejlonu.( kość z czoła i włosy) a w posadzce wmurowano ledwo już widoczny odcisk stopy samego Buddy czy Złota Pagoda Shwezigon, opisana przez Marco Polo.

Bogactwa Pagan w czasie jego rozkwitu nie moĹźna porĂłwnać z Ĺźadnym innym miejscem na świecie. Kultura i sztuka Pagan promieniowała na całą Azję południową –wschodnią .Ich wpływ moĹźemy dostrzec prawie wszędzie gdzie dotarł buddyzm Theravada. Pagan był jednocześnie miastem bardzo nowoczesnym. Mieszkańcy prowadzili Ĺźycie bardzo dostatnie i bardzo chętnie przeznaczali cześć swojego bogactwa na zdobienie świątyń złotem i drogocennymi kamieniami, aby zyskać lepsze Ĺźycie w następnym wcieleniu. Nikt nie skąpił swoich bogactw, aby świątynie wyglądały coraz to piękniej. Co ciekawe Kobiety z Pagan były słynne w staroĹźytnej Azji zarĂłwno ze zdobienia świątyń jak i samych siebie. To jest prawie aksjomat, Ĺźe kobiety wszystkich czasĂłw ,wszystkich epok i wszystkich narodowości, mają pragnienie piękna i elegancji. Kobiety Pagan nie były tutaj Ĺźadnym wyjątkiem. Jest wiele obrazĂłw, i literackich inskrypcji, pokazujących styl ubiorĂłw, biĹźuterii i makijaĹźu. Kobiety z Pagan słynęły z wymyślnych fryzur. Jest wzmianka o szczegĂłlnej nazywanej „Myeik-lut-su" noszonej przez nastoletnie dziewczyny . Szczegółowy i kompletny wykaz fryzur kobiet z Pagan opisała Yaway Shin Htwe, dama dworu słuĹźaca w pałacu KrĂłla Maha Dhamma Yaza (A.D.1584 -1459). Yaway Shin Htwe opisała 55 fryzur formie wiersza "Un Chin" a ich nazwy brzmiały : " Myeik Hpyu" Myeik So" Thwe Nyo Myeik Lut" Yit Pat Su" Yaw Yee" Tu Mei Shwe Yaung" Tein Taung Tet Thit" Hlyat Sit Pyat" Hnin Thwe Ma So" Kya Nyo Wit San" Du Win Hnaing She" U Pyi Shun Pyaw" Zin Yaw Tant Wei" Pale Ko Lone" Gamon Ngon Ar" Ley Tha Wei Le" Mgu Chee Matin" Ya Gin " Kha Yu Chaung" Hton Kyaung" Hton Kya" Nga Pa Myeik So" Aung Myo Nameik" Karaweik Hnot Thi" Hseik Thamee" Pan Pyee Hse Htwe" Ney Ayone Khan" Nyint Yan Thauk Shu" Tein U Naga" Ley Pa Ya Thi" Hnaing Pyee San Lut" Naga Pat Kyaw Kwin" Nantwin Myitzu" Htwet Pyu Mokwa" Padoma Theikdi" Mani Kopa" Chaya Pwint They" Yon Yey La Wei" Ney Lei U Daung" Thon Chaung Chu Shet" Sa Hwet Yaung Chaw" Thibaw Tagun" 43. Ananta Hpu Sha, Mawra Giwa" Hintha Sa Hkunt" Pa Zin Taung Pyant" Thi Nyunt Let Thin" Kun Lin" Nauk Twe" Myit Ta Ywe" Pale Kun Char " Yatana Man Daing" Pwint Saing Pona Yeik" Naga Ate Ley Daunt" Shit Hmyaunt" Pyan Ka Bat.•

RZEŚBA PRZEDSTAWIA KOBIETĘ Z PAGAN

DAMĘ DWORU KRÓLA ANAWRAHTA

W KLASYCZNYM STRAOZYTNYM STROJU I UCZESANIU Z EPOKI

Wymiary : wysokość 51cm ,

Rzeźba z drewna HEBAN BIRMAŃSKI . Kraj pochodzenia : BIRMA - PAGAN